De transportsector is verantwoordelijk voor 25% van al de rechtstreekse CO2-uitstoot op onze planeet. Auto's, bussen en motorfietsen nemen hiervan driekwart voor hun rekening. De rest van de vervuiling is afkomstig van luchtvaartverkeer en vrachtvervoer. Dat zijn de sectoren die de jongste tijd bijzonder sterk gegroeid zijn. Spoorwegvervoer is de meest efficiënte transportwijze, en is goed voor slechts 2% van de energie die wordt gebruikt voor transport.
Dat betekent dat overheden, de industrie en beleggers, indien ze willen voldoen aan het Parijse Klimaatakkoord en de opwarming van de aarde tegen 2100 willen beperken, zich sterk zullen moeten richten op het vinden van energieoplossingen, vooral voor het transport over de weg en de luchtvaart. We hebben dus beslist om hier dieper op in te gaan. We vatten de sectorvoorspellingen samen, die bestuderen wanneer op waterstof gebaseerde oplossingen voor de transportsector mogelijk een leefbaar alternatief kunnen worden.
Auto's
Wagens en vrachtwagens van uiteenlopende types zijn verantwoordelijk voor het grootste deel van de broeikasgassen (BKG) die alle moderne vormen van transport uitstoten. Daarom heeft de Europese Unie (EU) bijzonder ambitieuze voorlopige doelstellingen geformuleerd, die de autobouwers ertoe willen aanzetten op andere oplossingen te overwegen. Zal waterstof hier deel van uitmaken, in vergelijking met traditionele of elektrische motoren? De investeringskosten voor de ontwikkeling van nieuwe voertuigen met verbrandingsmotoren liggen momenteel het laagst, hoewel wij menen dat waterstofmotoren de kosten mogelijk sterk kunnen terugdringen op een termijn van tien jaar.
Op basis van de huidige stand van zaken is er - omwille van het kostenplaatje - voor lichte voertuigen concurrentie tussen verbrandingsmotoren en elektrische voertuigen, en niet met waterstofbrandstofcellen. Volgens de verschillende scenario's om de kosten te drukken, kan waterstof pas tegen 2030 uitgroeien tot een alternatief voor verbrandings- en elektrische motoren voor lichte voertuigen.
Voor het zogenaamde 'zwaar' vervoer is een elektrische batterij omwille van zijn omvang minder praktisch. Een veertigtonner met een elektrische batterij met een actieradius van 500km heeft zo acht ton batterijvermogen nodig, waardoor hij minder aangewezen wordt om goederen over een lange afstand te vervoeren. Waterstof levert driemaal meer energie per kilogram op dan diesel, hoewel de tanks zwaarder zijn. Dat kan in dit geval dus een oplossing bieden.
Zware voertuigen bieden daarom meer mogelijkheden voor het gebruik van waterstof, gelet op het gewicht van de batterij die vereist is voor vervoer over een lange afstand. Hierdoor zijn projecten voor opleggers die worden aangedreven door waterstof al goed gevorderd. De Nikola Motor Company bouwt vrachtwagens, en wil de infrastructuur herinrichten. De Nikola One truck, die naar verwachting in 2020 zal worden gelanceerd, zal 1.900km kunnen afleggen met één enkele tank waterstof. Uit verschillende studies blijkt dat waterstof voor zware voertuigen een commercieel leefbaar alternatief kan worden voor verbrandings- en elektrische motoren in de loop van de volgende tien jaar.
Luchtvaart
Hoewel de CO2-uitstoot van vliegtuigen goed is voor slechts 2,5% van de wereldwijde uitstoot, zijn experts van mening dat de schattingen minstens moeten worden verdubbeld. Dat komt omdat de stoom die vliegtuigen vrijgeven op grote hoogte ook in belangrijke mate een broeikasgas is.
Vloeibare brandstoffen op basis van waterstof kunnen een alternatief bieden voor vliegtuigbrandstof. Dat zou gasturbines vereisen in plaats van een brandstofcel, aangezien dit niet het vermogen heeft om een vliegtuig te laten opstijgen. Omwille van de opslag zou het ontwerp en de infrastructuur van vliegtuigen moeten worden aangepast. Gelet op de hogere kostprijs van waterstof, zou er een koolstofprijs van meer dan 115USD/tCO2 nodig zijn om competitief te zijn (bron Bernstein). Daarom lijkt waterstof zeker nog niet klaar om kerosine in de nabije toekomst te vervangen. De meest optimistische scenario's gaan ervan uit dat dit een leefbaar alternatief voor vliegtuigen kan worden tegen in het beste geval 2045.
Schepen
Schepen verbruiken zowat 5% van de wereldwijde olievraag en zijn verantwoordelijk voor zowat 2,5% van de wereldwijde CO2-uitstoot, waarbij vrachtschepen gebruik maken van zware stookolie. Maersk is de eerste vervoersmaatschappij die heeft aangegeven dat ze tegen 2050 CO2-neutraal wil worden. Hiervoor zullen er tegen 2030 schepen beschikbaar moeten zijn die geen CO2 uitstoten. Maar overschakelen op waterstof is en wordt bijzonder kostelijk voor deze sector, niet enkel qua waterstofbrandstofkosten, maar ook omwille van de nieuwe infrastructuur die er dan nodig zou zijn. De meeste experts voorspellen dat het kantelpunt qua competitiviteit in deze sector pas na 2030 zou plaatsvinden.
Treinen
Spoorwegverkeer is een van de meest energiezuinige transportmiddelen, goed voor 8 procent van de gemotoriseerde passagiersvervoer en 7 procent van het wereldwijde vrachtvervoer, maar slechts 2 procent van het energieverbruik in de transportsector. Spoorwegverkeer is goed voor slechts 0,3% van de CO2-uitstoot. Dat neemt niet weg dat waterstoftreinen momenteel al bij wijze van test worden ingezet en momenteel worden ontwikkeld. Experts denken dat waterstof voor dit transportmiddel ergens tegen 2030 zal uitgroeien tot een commercieel leefbaar alternatief voor diesel- en batterijaangedreven vervoer.