Is ‘pandemie’ enkelvoud of meervoud?
De tests met vaccins lijken veelbelovend en we kunnen bijna het licht aan het einde van de tunnel zien. We zouden zelfs vergeten dat we nog een aardig stukje tunnel moeten doorlopen. Deze periode kan bijzonder turbulent zijn, omdat de tweede golf van COVID-19 in alle hevigheid heerst. Het nieuwe jaar zal er in het begin wellicht niet zo anders uitzien dan dit jaar – het donkerste moment van de nacht ligt altijd vlak voor het ochtendgloren.
De grote vraag is wat we daarna zullen doen. Verrekenen we maar één, of twee of meer (!) pandemie(ën) per decennium en gaan we gewoon verder? De centrale banken van de G4- en andere landen hebben een magische geldboom gevonden, maar er staat geen prijs op de verloren levens en het lijden van de overlevenden.
Er zijn verbijsterende cijfers op economieën geplakt, maar de voedselketen reikt nog altijd kilometers ver, zelfs in de VS. Enkele individuen hebben tot tientallen miljarden winst gemaakt, maar daarvan is weinig tot de gewone mensen doorgesijpeld. Zou het niet goedkoper zijn om een bescheiden deel van de kosten van de volgende pandemie te investeren in projecten die de ‘ziekte’ behandelen in plaats van alleen maar de symptomen?
De wetenschap is duidelijk: infectieziektes zoals COVID-19 zijn afkomstig van wilde dieren waarvan de leefomgeving onder druk staat door menselijke activiteiten en verstoringen. Ontbossing en de daaraan gekoppelde verandering van het landgebruik zijn de belangrijkste schuldigen. Om onszelf te redden, moet de internationale gemeenschap zich verenigen om andere inkomstenbronnen voor de lokale bevolking te vinden, om beschermende maatregelen te doen naleven en om te investeren in herbebossing. Dat zou eveneens een kostenefficiënte manier zijn om de klimaatverandering, de tsunami in de verte, te vertragen. De zaken moeten ook veranderen voor de bevolking van de geïndustrialiseerde landen. De globalisering en delokalisatie hebben een ravage aangericht in de vroegere industriegebieden in het Westen. Het streven naar hogere winstmarges zonder oog te hebben voor de menselijke kosten ondermijnt de sociale cohesie en voedt populistische en extremistische bewegingen in de industrielanden. Investeringen in ziekenhuisbedden op intensieve zorgen en ziekenhuizen zullen nooit volstaan als een aanzienlijk deel van de bevolking het bestaan van de pandemie ontkent. Jammer genoeg gaan extremistische ideologieën, de afwijzing van beschermende maatregelen tegen de pandemie en de ontkenning van de klimaatverandering overal ter wereld hand in hand.
Het evidente niet onder ogen zien: de nieuwe postmoderne pandemie
Actieve campagnes om onjuiste informatie te verspreiden, de regelrechte ontkenning van wetenschap en op sommige plaatsen zelfs de volledige afwijzing van redeneren op basis van bewijzen vormen de andere, postmoderne pandemie. De twee pandemieën vallen samen wanneer COVID politiek wordt uitgebuit en de impact of zelfs het bestaan ervan in vraag wordt gesteld. Terwijl een vaccin in de lente van 2021 de huidige COVID-pandemie effectief kan beëindigen, zal de ‘struisvogelepidemie’ waarschijnlijk standhouden. Wanneer het volgende snel verspreidende virus opduikt, wordt de afwijzing van wetenschap misschien zelfs nog dodelijker dan bij het coronavirus. Intussen broeien sociale onrust en instabiliteit in de samenleving. Ze worden gevoed door extremistische bewegingen van sociaal en economisch achtergestelde mensen. Sommige van die bewegingen willen bewust het sociale weefsel afbreken en zelfs een burgeroorlog beginnen.
Zowel de industrie- als de groeilanden hebben een groen Marshallplan nodig dat de sanitaire en sociale pandemieën aanpakt. Het neoklassieke economische model is er niet in geslaagd om ze op te lossen, terwijl de groene economie veel kansen biedt voor zowel de huidige als de volgende generatie. Elke andere ingreep is gewoon de problemen voor ons uit schuiven, tot we helemaal vast zitten.
Als de ontwikkeling van een vaccin succesvol is, duurt ze doorgaans tien jaar. Nu hebben we er drie met een doeltreffendheid van minstens 90 % in een jaar tijd. Met genoeg financiële middelen en een gevoel van hoogdringendheid, is veel mogelijk. We moeten dezelfde dringendheid toepassen om de klimaatverandering tegen te gaan. De ontbossing aanpakken is daarbij een prioriteit.
Als belegger hebben we de convictie dat milieubescherming en klimaatverandering de basis voor elk kader voor duurzame staatsobligaties moet zijn. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Er is geen ‘planeet B’. Een duurzame wereld vraagt om een duurzame financiële wereld.
