De groeilanden staan voor een dilemma. Enerzijds beseffen ze ten volle dat het noodzakelijk is om het klimaat te beschermen voor de volgende generaties. Anderzijds is het vandaag een must om hun samenlevingen en levensstandaard te verbeteren, wat meer energie en elektriciteit tegen betaalbare prijzen vereist.
De groeilanden zijn vol goede wil
De groeilanden hebben zich aangesloten bij klimaatveranderingsinitiatieven, met name bij akkoorden die de uitstoot van broeikasgassen (BKG) netto tot nul willen reduceren. Vooral de ondertekening van het Parijse Klimaatakkoord is hierbij belangrijk. Al in 2015 riep het Parijse Klimaatakkoord de groeilanden op om het voortouw te nemen door financiële bijstand te verlenen aan landen, als erkenning van de grotere uitdagingen die de groeilanden moeten overwinnen om een 'netto nul' koolstofuitstoot te bereiken. De meeste groeilanden zijn bezig om zogenaamde low-emission development strategies (LEDS) op punt te zetten.
Tegelijkertijd worden de groeilanden beschouwd als een van de knelpunten bij klimaatmaatregelen. COP26, de meest recente jaarlijkse klimaatconferentie van de VN, heeft aangetoond dat de groeilanden zich inzetten voor een koolstofarme economie, maar heeft ook belangrijkere uitdagingen voor het voetlicht gebracht.
Een herinnering aan de uitdagingen
We twijfelen er niet aan dat de decarbonisering van de groeilanden een hele klus zal worden.
- Er zal immers massaal moeten worden geïnvesteerd. De energietransitie kost immers handenvol geld. Het budget wordt door het Internationaal Energieagentschap (IEA) geraamd op 150 biljoen dollar over dertig jaar. De groeilanden zijn goed voor ongeveer 20% hiervan.
- De financiering is niet gegarandeerd. Deze landen torsen al een zware schuldenlast en de financiële markten geven momenteel de voorkeur aan beleggingen met een lagere koolstofuitstoot. Uit ons onderzoek blijkt dat ongeveer 37% van de beleggers in de groeilanden van plan is de blootstelling aan fossiele brandstoffen terug te schroeven; en koolstofheffingen zijn moeilijk op te leggen.
- De toegang tot bepaalde technologieën is beperkt, hoewel zij beschikbaar zijn op ontwikkelde markten zoals Europa en de Verenigde Staten.
- Kritieke grondstoffen kunnen schaars worden, denken we maar aan lithium of nikkel.
- De beschikbaarheid van gespecialiseerd personeel kan een uitdaging zijn
- De ontwikkelde markten oefenen steeds meer druk uit op de groeilanden om zich sterker te engageren. Zo staan de groeilanden onder druk om goedkope kolengestookte centrales geleidelijk uit roulatie te nemen.
Er is meer energie nodig voor de levensstandaard
Een groeiende bevolking en de noodzaak om de levensstandaard te verbeteren zijn prioriteiten die de groeilanden niet durven op te offeren. Hierdoor moet de elektriciteitstoevoer in de groeilanden toenemen. Vandaag hebben bijna 800 miljoen mensen echter helemaal geen toegang tot elektriciteit. Essentieel is dat er een duidelijke correlatie bestaat tussen het bbp per hoofd van de bevolking en energie. En economische groei leidt niet tot energieverbruik – het is net andersom.
Volgens de New Energy Outlook 20202 van BloombergNEF zullen de groeilanden tegen 2050 goed zijn voor 68% van de wereldwijde vraag naar elektriciteit. Met andere woorden zouden de ontwikkelingsmarkten hun groei moeten opofferen om hun economie koolstofarm te maken, zonder dat ze hiervoor over voldoende middelen en middelen beschikken.
Kansen
Sommige groeilanden schieten echter goed op met het koolstofarm maken van hun economieën. De groeilanden waren in 2019 goed voor 58% van de 249 miljard dollar aan projectfinanciering die wereldwijd in schone energie werd geïnvesteerd1. China en India blijven de grootste markten voor investeringen in schone energie, waarbij China veruit de grootste is. Andere Aziatische landen zijn koplopers op het gebied van onderdelen voor elektrische voertuigen, waarbij Zuid-Korea bijna één derde van alle EV-batterijen ter wereld produceert.
Voorts beschikken de groeilanden over aanzienlijke natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn voor de transitie naar groene energie, zoals nikkel en koper. Ze raffineren ook essentiële grondstoffen, zoals lithium en kobalt. De raffinage van beide materialen gebeurt momenteel hoofdzakelijk in China.
Dankzij de transitie naar een netto nuluitstoot worden er nieuwe banen gecreëerd. Volgens een analyse van de IFC (International Finance Corporation) van 21 grote mogendheden in de groeilanden, die 62% van de wereldbevolking en 48% van de wereldwijde uitstoot vertegenwoordigen, kunnen groene investeringen in bepaalde sectoren tussen 2020 en 2030 cumulatief 213,4 miljoen nieuwe directe banen opleveren. In regio’s als Oost-Azië en de Pacific (China, Indonesië, de Filippijnen en Vietnam) en Zuid-Azië (Bangladesh en India) bedraagt het cumulatieve potentieel voor nieuwe banen respectievelijk 98,8 miljoen en 52,3 miljoen. Intelligente stedelijke infrastructuur om de klimaatverandering aan te pakken creëert werkgelegenheid en verbetert onderontwikkelde infrastructuur in de groeilanden. Natuurlijk staan de groeilanden en ontwikkelde markten voor dezelfde uitdaging om een 'rechtvaardige transitie' tot stand te brengen waarbij de volledige samenleving van een land baat heeft en nieuwe werkloosheid in bepaalde domeinen wordt voorkomen.
Besluit
De decarbonisering in de groeilanden kan beleggingskansen creëren in sectoren als zonne- en windenergie, de productie en raffinage van groene energiegerelateerde grondstoffen en de toeleveringsketen voor elektrische voertuigen.
Hernieuwbare energie heeft vaste voet gekregen in de groeilanden, maar steenkool blijft de goedkoopste energiebron. De uitdaging voor beleggers die hun kapitaal moeten investeren, en voor de wereld in het algemeen, bestaat erin deze landen te helpen hun energieverbruik te verhogen op een manier die zowel kostenefficiënt als uitstootbeperkend is. De groeilanden worden geconfronteerd met de tweevoudige verplichting om hun uitstoot terug te schroeven en tegelijkertijd hun kloof met de levensstandaard van de ontwikkelde landen te dichten.
1 Climatescope Emerging Markets Outlook 2020, Bloomberg Finance L.P.2020
