Een grondige analyse van het model: 'Sterke duurzaamheid' betekent dat Natuurlijk Kapitaal op zichzelf staat
Candriam analyseert al sinds 2009 de duurzaamheid van overheden, en kent er scores aan toe. Onze derde versie van het model gaat verder dan het traditionele kader dat gebaseerd is op vier pijlers van kapitaal. We erkennen immers dat Natuurlijk Kapitaal zowel eindig als niet-vervangbaar is voor Menselijk, Sociaal en Economisch Kapitaal.
Wij zijn van mening dat onze scores, die ontstaan op basis van 470 factoren voor elk land, zelfs nog nuttiger zijn voor de inzichten die de componenten opleveren rond individuele topics die grondiger moeten worden bestudeerd. Het model wordt gevoed door een uitgebreide databank, waardoor we complexe zaken beter kunnen begrijpen. We maken zowel gebruik van de data als de inzichten in onze beleggingsprocessen van Candriam.
De hogere weging van natuurlijk kapitaal in onze algemene landenscore beïnvloedt de landenrankings ten opzichte van onze vorige modellen, en ook in verhouding tot de manier waarop andere modellen mogelijk landen gaan klasseren.
Voor onze volledige filosofie en benadering van de duurzaamheid van overheden, kunt u onze paper downloaden, 'Natuurlijk Kapitaal vs. de natuur van het kapitaal'.
Opmerking: Deze analyse werd begin september 2020 afgerond -- twee maanden vóór de Amerikaanse verkiezingen. Sindsdien hebben we de FBI een complot zien verijdelen om de gouverneur van Michigan, Gretchen Whitmer1, te ontvoeren, alsook een aantal pogingen om gewelddadig verzet te organiseren door extremistische aanhangers van Trump2>. De verkiezingsoverwinning van de Democratische kandidaat, Joe Biden, werd door de internationale gemeenschap erkend, maar de zittende regering weigerde haar nederlaag toe te geven en probeerde de legitimiteit van het verkiezingsproces te ondermijnen. Hoewel de rechtbanken talrijke rechtszaken over vermeende verkiezingsfraude verwierpen, zetten regeringsinstanties het overgangsproces naar de nieuwe regering een pad in de korf3. Veranderingen in het leiderschap van het Pentagon4 door de vleugellamme regering en ongeziene inmenging in de verkiezingen door het Amerikaanse Ministerie van Justitie5 waren onrustwekkende elementen. De opstand van januari 2021 van Trump-aanhangers die probeerden om de uitkomst van de verkiezingsuitslag tegen te houden blijft voor de Amerikaanse rechter. Pogingen om kiezers hun kiesrecht te ontnemen gaan door op het niveau van de staten6.
Afbeelding 1: Duurzaamheidsscore en de vier Pijlers
Score Natuurlijk Kapitaal x (gemiddelde van Menselijk + Sociaal + Economisch Kapitaal Scores)
Bron: Candriam
Focus op de rechtsstaat
Binnen de pijler Sociaal Kapitaal van ons model is één van de 131 criteria die wij opvolgen de Rechtsstaat. Wij menen dat de trends die ons model optekent een voorbode waren van het drama in de VS. Wat betekent dit in een wereld waarin landen met elkaar verbonden zijn?
De rechtsstaat is essentieel voor de sociale ontwikkeling. Overal ter wereld hebben bepaalde leiders de huidige pandemie gebruikt om de macht te grijpen. Een sprekend voorbeeld hiervan is Hongarije, dat in maart 2020 een wet goedgekeurde waarmee enkele bestaande wetten worden opgeschort en waardoor de regering effectief per decreet de plak kan zwaaien7.
Zelfs na één jaar pandemie is het nog te vroeg om de gevolgen ervan op de rechtsstaat overal ter wereld volledig in te schatten. Wij menen dat ons kader nuttig kan zijn om de bestaande omstandigheden te beoordelen en, belangrijk, om de toekomsttrends in kaart te brengen. In landen waar de rechtsstaat al afgebrokkeld is, zouden opportunisten de pandemie gemakkelijker kunnen aangrijpen om de samenleving verder te veranderen, met mogelijke gevolgen voor andere landen. In Hongarije is de situatie lokaal. Landen met een grotere invloed op de wereldwijde gemeenschap moeten nauwer worden opgevolgd.
In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2020 suggereerde ons model dat de kans op geweld niet onaanzienlijk was, gelet op de situatie in het binnenland en de afbrokkelende sociale cohesie.
Een voorbeeld hiervan zijn de Verenigde Staten. Onze scores voor de VS tonen aan dat de rechtsstaat al jaren achteruitgaat (Afbeelding 2), waarbij de neerwaartse trend vanaf 2017 versnelt.
Een van de belangrijkste oorzaken is naar verluidt de uitholling van de politieke onafhankelijkheid van het Amerikaanse ministerie van Justitie. Tijdens de vorige regering was er een groot verloop bij de leiding van het Ministerie, en ook bij instellingen als de FBI, wat gepaard ging met beschuldigingen van politieke motieven, en de aanstelling van een Special Counsel onmiddellijk na het controversiële ontslag van de directeur van de FBI in 2017. Vervolgens verleende toenmalig president Trump daarop gratie aan enkele personen uit zijn onmiddellijke sociale en politieke kring - iets wat men eerder in veel minder ontwikkelde landen zou verwachten. In een gezonde democratie zorgen checks and balances ervoor dat de rechtsstaat niet al te lang kan afwijken van het juiste pad. Het is interessant om de historische trend van een andere component van Sociaal Kapitaal- Democratie en Politieke Stabiliteit - te onderzoeken (Afbeelding 3).
Historisch gezien scoorden de VS rond het gemiddelde voor de ontwikkelde markten voor wat Democratie en Politieke Stabiliteit betreft, maar na 2018 lijkt het erop dat de gebruikelijke checks and balances binnen het systeem niet zo goed hebben gewerkt. De controlebevoegdheden van het Congres zijn tijdens de regering-Trump sterk beknot, doordat hoge ambtenaren met succes werden opgedragen om dagvaardingen naast zich neer te leggen, wat in schril contrast staat met wat gebruikelijk is. In 2020 oordeelde een Hof van Beroep dat het Congres dagvaardingen niet kon afdwingen, waardoor het systeem van checks and balances op de helling kwam te staan8. Een ander voorbeeld van deze afbrokkeling is het aantal Inspectors General dat is ontslagen tijdens onderzoeken naar de rechtmatigheid van het optreden van regeringsmedewerkers9.
Door deze combinatie zijn de Verenigde Staten in een ongekend lastig parket terechtgekomen toen de pandemie uitbrak, met afbrokkelende democratische instellingen en een rechtsstaat die het gemiddelde van de wereld benadert, in plaats van het gemiddelde van de ontwikkelde landen.
De toekomst van de Verenigde Staten is in een aantal opzichten van cruciaal belang voor de wereld. Het belangrijkste is dat de natuurlijke omgeving zowel een gemeenschappelijk goed als de enige eindige kapitaalpijler van de vier is. Het is onhoudbaar om een "free rider" van een dergelijke omvang als de Verenigde Staten te hebben.
Latere ontwikkelingen, die buiten de perimeter vielen van de toen beschikbare modelgegevens, waren onder meer een afbouw van de dienstverlening door de US Postal Service, waardoor het stemrecht van kwetsbare personen en minderheden mogelijk in het gedrang kwam10. Dat voorspelde niet veel goeds voor de VS, en bij uitbreiding voor de opkomende landen, waar de VS in het verleden veel heeft gedaan om de rechtsstaat en democratie in ere te houden en de strijd tegen corruptie aan te binden.
Wetsovertredingen zoals de Hatch Act door de regering-Trump11 zijn iets wat de wereld verwacht van minder ontwikkelde naties, maar in de VS baart zoiets ondertussen al geen opzien meer. In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2020 suggereerde ons model dat de kans op geweld niet onaanzienlijk was, gelet op de situatie in het binnenland en de afbrokkelende sociale cohesie. Dat bleek uit onze whitepaper uit november.
De toekomst van de Verenigde Staten is in een heel aantal opzichten van cruciaal belang voor de wereld. Het belangrijkste is dat de natuurlijke omgeving zowel een gemeenschappelijk goed als de enige eindige kapitaalpijler van de vier is. Het is onhoudbaar om een "free rider" van een dergelijke omvang als de Verenigde Staten te hebben.
De terugtrekking uit internationale organisaties zoals de WHO, het afwijzen van internationale overeenkomsten zoals het Parijse Klimaatakkoord van 2016 en het kernakkoord met Iran, het ondermijnen van het bestaan van de NAVO, waren enkele voorbeelden van de dreiging voor de internationale gemeenschap. De nieuwe regering-Biden in de Verenigde Staten is van start gegaan met ambitieuze doelstellingen om het beleid van het Trump-tijdperk grotendeels terug te draaien. Of dit succesvol wordt, en de internationale gemeenschap het vertrouwen kan herwinnen, is nog onzeker.
Als we de klimaatverandering een halt willen toeroepen en uiteindelijk ongedaan willen maken, kan dat niet zonder de VS als actieve deelnemer.
Afbeelding 2: Rechtsstaat - Geschiedenis en Trend
2011 tot 2020
Bron: Candriam
*De geschiedenis van de duurzaamheidsscore toont statische cijfers, terwijl de rangschikking gebaseerd is op prognoses voor de komende vijf jaar
Afbeelding 3: Democratie en politieke stabiliteit - Geschiedenis en trend
2011 tot 2020
Bron: Candriam
IAfbeelding 4: Rechtsstaat Duurzaamheidsscore
128 landen, voor 2020
Bron: Candriam
1 The Washington Post. FBI charges six who it says plotted to kidnap Michigan Gov. Gretchen Whitmer, as seven more who wanted to ignite civil war face state charges. 9 October 2020. https://www.washingtonpost.com/national-security/michigan-governor-kidnap-plot/2020/10/08/0032e206-0980-11eb-9be6-cf25fb429f1a_story.html, accessed 18 November 2020.
2 Reuters. 'Worrying calls for violence' prompt Facebook to remove rapidly growing pro- Trump group. 5 November 2020. https://www.reuters.com/article/us-usa-election-socialmedia-idUSKBN27L24G, accessed 18 November 2020.
3 Forbes. The GSA Head Who Blocks Transition To Biden Presidency Is Partisan And Not Independent. 10 November 2020. https://www.forbes.com/sites/charlestiefer/2020/11/10/the-gsa-head-who-blocks-transition-to-biden-presidency-is-partisan-and-not-independent/?sh=1cfdfe1f5e52, accessed 18 November 2020.
4 Cable News Network. Trump administration removes senior defense officials and installs loyalists, triggering alarm at Pentagon. 13 November 2020. https://edition.cnn.com/2020/11/10/politics/pentagon-policy-official-resigns/index.html, accessed 18 November 2020.
5 Politico. Barr OK for election-fraud investigations roils Justice Department. 9 November 2020. https://www.politico.com/news/2020/11/09/barr-memo-authorizes-doj-to-open-election-fraud-investigations-435622, accessed 18 November 2020.
6 The New York Times. Georgia G.O.P. Passes Major Law to Limit Voting Amid Nationwide Push. 25 March 2021. https://www.nytimes.com/2021/03/25/us/politics/georgia-voting-law-republicans.html, accessed 29 March, 2021.
7 Politico. Hungary’s Viktor Orbán wins vote to rule by decree. 30 March 2020. https://www.politico.eu/article/hungary-viktor-orban-rule-by-decree/, accessed 18 November 2020.
8 CBS News. Appeals court rules it can't enforce congressional subpoena of former White House counsel. 1 September 2020. https://www.cbsnews.com/news/don-mcgahn-white-house-counsel-congressional-subpoena-appeals-court/, accessed 18 November, 2020. 9 CBS News. The internal watchdogs Trump has fired or replaced. 19 May 2020. https://www.cbsnews.com/news/trump-inspectors-general-internal-watchdogs-fired-list/, accessed 18 November 2020.
10 Mother Jones. A Federal Judge Says USPS Delays Were an “Intentional Effort” to Undermine Fair Elections. 18 September 2020. https://www.motherjones.com/politics/2020/09/federal-judge-says-usps-delays-were-intentional-effort-to-undermine-fair-elections/, accessed 18 November 2020.
11 National Public Radio. Trump Shatters Ethics Norms By Making Official Acts Paroof of GOP Convention. 26 August 2020. https://www.npr.org/2020/08/26/906228532/trump-shatters-ethics-norms-by-making-official-acts-part-of-rnc-broadcast?t=160069 8533833&t=1605717442133, accessed 18 November 2020.