De Europese Unie (EU) legt steeds strengere recyclagenormen op. Daarom kunnen beleggers op zoek gaan naar nieuwe kansen die inspelen op de circulaire economie.
Europa stevent in snel tempo af op een circulaire economie. De EU hoopt niet enkel dat deze de CO2-uitstoot zal verminderen, maar ook dat ze de wereldwijde concurrentiepositie zal verbeteren, duurzame economische groei in de hand zal werken en nieuwe banen zal creëren. Recyclage is belangrijk om 'de cirkel te sluiten'. Hierdoor ontstaat er een circulaire economie die zoveel mogelijk hulpbronnen hergebruikt. Beleggers spelen een belangrijke rol in het slagen van deze transitie.
In 2018 heeft de EU besloten om haar doelstellingen voor afvalrecyclage te verstrengen. Zo moet het aandeel van gerecycleerd huishoudelijk afval toenemen tot 55% tegen 2025, tot 60% tegen 2030 en tot 65% tegen 2035, terwijl de Richtlijn 94/62/EG betreffende verpakking en verpakkingsafval stelt dat de EU-lidstaten tegen 2030 minstens 70% moeten recycleren1.
Eerder in 2020 lanceerde de Europese Commissie haar ambitieuze Circular Economy Package, dat herziene wetsvoorstellen omvat omtrent afval. Het legde duidelijke doelstellingen vast om de afvalberg te reduceren, en bevatte ook een ambitieus plan rond afvalbeheer, onder impuls van een hele reeks maatregelen om mogelijke en huidige hinderpalen weg te nemen die de toepassing ervan in de verschillende EU-lidstaten in de weg staan.
De kloof dichten
De volledige EU zal inspanningen leveren om deze nieuwe normen te halen. De afgelopen jaren hebben bepaalde Europese landen veel meer vooruitgang geboekt in de opbouw van hun recyclagecapaciteit dan andere. Zo toont de volgende grafiek aan dat er grote verschillen bestaan tussen de verschillende landen op het vlak van de efficiëntie van de recyclage van huishoudelijk afval. In 2017 varieerde dat cijfer van 68% in Duitsland tot 0,3% in Servië. Zes landen (Duitsland, Slovenië, Oostenrijk, Nederland, België en Zwitserland) recycleerden 50% of meer van hun huishoudelijk afval.
Vijf andere landen recycleerden daarentegen minder dan 20%. Twee landen zelfs minder dan 10%.2 Daarom zullen bepaalde landen een tandje moeten bijzetten om de nieuwe EU-doelstellingen en incentives te halen dan de beste leerlingen, en op dat vlak liggen er uiteindelijk veel beleggingskansen. Om deze kloof te dichten, zullen bepaalde landen waarschijnlijk de hulp inroepen van bedrijven die worden beschouwd als ondernemingen die de circulaire economie mogelijk maken.
Landenvergelijking — Huishoudelijk afval dat in Europa wordt gerecycleerd en gecomposteerd
Opmerking: De recyclagepercentages verwijzen naar het percentage huishoudelijk afval dat wordt gerecycleerd, gecomposteerd en anaeroob wordt vergist, en mogelijk ook het percentage dat wordt voorbereid op hergebruik. Door een gewijzigde rapportagemethodologie zijn de cijfers over 2017 niet volledig vergelijkbaar met de cijfers over 2004 voor Oostenrijk, België, Kroatië, Cyprus, Estland, Litouwen, Italië, Noorwegen, Malta, Polen, Roemenië, Slovakije en Spanje; voor Polen werden cijfers over 2005 gebruikt in plaats van cijfers over 2004 omwille van methodologische veranderingen. Omwille van de beperkt aanwezige cijfers werden in plaats van de cijfers over 2004 de cijfers over 2003 gebruikt voor IJsland, de cijfers over 2007 voor Kroatië, de cijfers over 2006 voor Servië en de cijfers over 2008 voor Bosnië en Herzegovina. Voor de EU-28 werden de cijfers over 2004 gebaseerd op de cijfers over 2007 voor Kroatië, en werden de cijfers over 2016 gebruikt voor IJsland en Ierland in plaats van de cijfers over 2017. De cijfers over 2017 voor Cyprus, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Polen, Slovenia, Spanje, Zwitserland, Turkije en de EU-28 omvatten schattingen.
Bron: Europees Milieuagentschap, 22 november 2019.
Beter bekende succesverhalen over recyclage zijn onder andere de ophaling van plastic flessen via emballageautomaten. Gebruikers van enkele van de 'top recycleerders' zijn erg vertrouwd geworden met deze machines, die fungeren als doorgeefluiken voor statiegeldregelingen. Dankzij deze regelingen krijgen consumenten een vergoeding wanneer ze hun flessen weer inleveren, doorgaans een tegoedbon die ze in de winkel kunnen spenderen. De machine neemt de flessen op, voorsorteert ze op het zicht op basis van het soort plastic, de grootte en mate van vervuiling, en ondersteunt zo het recyclageproces tot aan het einde van de keten.
In Duitsland, dat niet enkel een Europese maar ook wereldwijde voortrekker is inzake recyclage, hebben emballageautomaten gezorgd voor een soort nationale sport, waarbij veel tieners en volwassenen plastic flessen gaan verzamelen in ruil voor een vergoeding. Dat heeft geleid tot een indrukwekkend verzamelpercentage van 95% van polyethyleentereftalaat (PET) verpakkingen over het hele land3. Het hoeft geen betoog dat de leveranciers van zulke machines het erg goed hebben gedaan, zowel qua winstgevendheid als aandelenkoersen.
Meer en meer landen beginnen statiegeldregelingen in te voeren, zodat consumenten aangemoedigd worden om te recycleren. Dat is een trend die zich waarschijnlijk zal doorzetten, gelet op de strengere normen die de Europese Single Used Plastic richtlijn in 2019 heeft ingevoerd4. Deze wetgeving vraagt dat alle lidstaten tegen 2029 een verzamelpercentage van 90% hebben voor flessen. Alle plastic flessen moeten tegen 2025 minstens 25% gerecycleerd plastic (rPET) bevatten. De landen waar er nog niet voldoende plastic voor eenmalig gebruik wordt gerecycleerd, zoals Frankrijk, Portugal en Spanje, zullen bedrijven-enablers moeten aanmoedigen, zodat ze tijdig de EU-doelstellingen halen. Net zoals bij de recyclagekloof van huishoudelijk afval zal dit aanleiding geven tot nieuwe commerciële kansen voor providers. Vermogensbeheerders zullen hun cliënten helpen om deze op te sporen, waardoor we kunnen overschakelen naar een circulaire economie die ten bate komt van het milieu, de samenleving en beleggers.
1 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018L0852&from=EN
2 https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/waste-recycling-1/assessment-1
3 https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/note/join/2011/457065/IPOL-AFET_NT(2011)457065_EN.pdf, https://www.petcore-europe.org/news-events/202-2017-survey-on-european-pet-recycle-industry-58-2-of-pet-bottles-collected.html
4 https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_19_2631