Begin januari presenteerde het altijd langverwachte Global Risks Report van het World Economic Forum[1] zoals elk jaar een overzicht van de belangrijkste risico's zoals waargenomen door 1.500 experts van over de hele wereld. De winnaars van dit jaar zijn :
- economische onzekerheden, verergerd door inflatie en de explosieve toename van de staatsschuld,
- klimaatverandering en de toename van extreme weersomstandigheden,
- toegenomen onveiligheid en verkeerde informatie versterkt door nieuwe technologieën en AI,
- de heropleving van gewapende conflicten terwijl de helft van de wereldbevolking dit jaar gaat stemmen,
- verergering van ongelijkheden en uitholling van de mensenrechten.
Als je zo'n verslag leest, is het moeilijk om sereen, positief en constructief te blijven. Dus investeerders hebben waarschijnlijk geen regel gelezen: Aandelenindexen staan op recordhoogtes, grotendeels gesteund door Amerikaanse technologieaandelen. De volatiliteit daalt. De credit spreads zijn sinds het begin van het jaar gestaag verkrapt, ondanks stijgende wanbetalingspercentages. En hoewel de rentetarieven worden beïnvloed door de inflatie, maken ze zich geen zorgen over budgettaire ontsporingen.
De houding van beleggers - die zich natuurlijk terdege bewust zijn van de risico's die in het rapport worden beschreven - roept daarom vragen op. Moeten we dergelijke risico's negeren of moeten we in paniek raken? Zonder al te naïef te willen zijn, moeten we niet kijken naar de vooruitgang onderweg[2]? Wat dacht je ervan om, in plaats van naar de bomen te kijken die vallen, te luisteren naar het bos dat groeit?
Hoe kunnen we niet gefascineerd zijn door het potentieel van kunstmatige intelligentie ? De prestaties van een aantal Amerikaanse aandelen illustreren niet alleen de honger van beleggers, maar ook het vooruitzicht van diepgaande transformatie in bedrijven in alle sectoren - IT, natuurlijk, maar ook gezondheidszorg, financiën, media en industrie. Volgens IDC Worldwide kan de omvang van de AI-markt tegen 2026 verdubbeld zijn en alleen al in de banksector zullen de uitgaven de komende jaren naar schatting verdrievoudigen. In deze context is het begrijpelijk dat de waardering niet de meest aantrekkelijke is. De technologiesector blijft echter een langetermijnovertuiging en we zien vandaag geen waarderingszeepbel, zoals het geval was aan het einde van de jaren negentig.
In het licht van de klimaatverandering is het echter moeilijk om je geen zorgen te maken. Elk nieuw jaar is het warmst ooit gemeten, de koolstofuitstoot zal in 2023 een nieuw record bereiken en de kans dat de doelstelling van 1,5 graad die in het Akkoord van Parijs is vastgelegd, wordt overschreden, is nu bijna 80 %. Maar volgens een recente analyse van de NBER kan een wereldwijde temperatuurstijging van 1°C de komende 6 jaar een impact hebben op de wereldgroei van bijna 12%, een economische impact die zes keer groter is dan eerder berekend. Met deze toenemende risico's en een relatieve beleggersmoeheid met betrekking tot ESG, waar kunnen we dan nog hoop vinden ? Goed nieuws: : in 2023 vestigen we een nieuw record voor elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare energie wereldwijd - bijna 30%[3]. Het groeipercentage voor elektriciteit uit zonne-energie is meer dan 20%[4]. En volgens het IEA moeten investeringen in hernieuwbare energie verdrievoudigen om te voldoen aan het Akkoord van Parijs. Investeringen zullen daarom doorgaan en profiteren van technologieën die nu volwassen zijn en concurrerender zijn dan fossiele brandstoffen. Tegen deze achtergrond vormt de scherpe waardedaling van "klimaataandelen" een langetermijnkans voor beleggers.
Het aantal gewapende conflicten bereikte in 2023 een recordhoogte. In een tijd waarin 50% van de kiezers moet of zal moeten stemmen in 2024, lijkt het opnieuw moeilijk om enig teken van vooruitgang te vinden. Maar op is de wereldwijde trend naar een "verarming" van de wereld duidelijk. Extreme armoede blijft dalen. Tegelijkertijd boekt de vermindering van genderongelijkheid vooruitgang. Volgens de Gender equality index blijft de kloof tussen mannen en vrouwen kleiner worden, vooral wat betreft de toegang tot onderwijs en gezondheidszorg. De levensverwachting blijft stijgen, terwijl de wereldwijde vergrijzing een grote uitdaging vormt voor de westerse economieën en een structurele kans voor beleggers in de gezondheidszorg - een sector waarvan de waardering ook relatief aantrekkelijk is.
Zie het bos groeien in plaats van de vallende bomen. Ondanks alomtegenwoordige politieke en geopolitieke risico's en structurele uitdagingen, hebben de financiële markten zich gericht op toekomstige renteverlagingen van de centrale bank en de sterke veerkracht van de economie. Zelfs als de waarderingen halverwege het jaar vrij hoog lijken, zijn er nog steeds kansen voor beleggers en tekenen van hoop voor burgers.
Dit document is uitsluitend bedoeld voor informatieve en educatieve doeleinden en kan meningen en eigendomsinformatie van Candriam bevatten. Het vormt geen aanbod om financiële instrumenten te kopen of te verkopen, noch een beleggingsadvies, noch een bevestiging van een transactie, tenzij uitdrukkelijk anders overeengekomen. Hoewel Candriam de gegevens en bronnen die het gebruikt zorgvuldig selecteert, kunnen fouten en weglatingen niet worden uitgesloten. Candriam kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of indirecte schade die voortvloeit uit het gebruik van dit document. De intellectuele eigendomsrechten van Candriam moeten te allen tijde worden gerespecteerd. De inhoud van dit document mag niet worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
[1] https://www.weforum.org/publications/global-risks-report-2024/
[2] De terugkeer van de oorlog in Europa betekende de doodsteek voor Francis Fukuyama's End of History uit 1992. Deze even invloedrijke als controversiële theorie stelde dat het einde van de geschiedenis zou culmineren in de modeltriomf van de Westerse democratie. Met de terugkeer van de imperia en de coalitie van het mondiale Zuiden lijkt Fukuyama's weddenschap verloren, waardoor het moeilijk is om enige betekenis of vooruitgang te zien in de recente hedendaagse geschiedenis. Toch stelde Fukuyama, een leerling van Hegel, de juiste vraag over de dialectiek van de geschiedenis. Voor Hegel is de geschiedenis een geschiedenis van het geheel, waarin de Rede in beweging is. De dialectiek maakt een overwinnen mogelijk - Aufhebung - dat de geschiedenis naar haar einde brengt. En zelfs geweld en strijd kunnen noodzakelijke stappen zijn naar de realisatie van het geheel.
[3] Bron: EMBER
[4] Bron: IEA
